Εθνικές ηγεσίες, πολιτικές ηγεμονίες, συνιστώσες και συνισταμένη…

Του Σεραφείμ Κοτρώτσου

Αμείλικτοι αριθμοί. Το ΠΑΣΟΚ, το κόμμα που μεταπολιτευτικά άλωσε τον χώρο του παλαιού πολιτικού Κέντρου, γκρεμίστηκε, μεταξύ 2009 και 2015, από το 44% στο 4,7% του εκλογικού σώματος. Η Νέα Δημοκρατία του Αντώνη Σαμαρά μπορεί να επαίρεται ότι έχασε μόνο δύο μονάδες από τις εκλογές του Ιουνίου του 2012, δεν είναι, όμως, πια…Νέα Δημοκρατία. Είναι ένα κλειστοφοβικό κόμμα που εκφωνεί λόγο διχαστικό και μακράν της παράδοσης περί φιλελεύθερης ανοικτής οικονομίας με στοχευμένο κρατικό παρεμβατισμό.

Σ’ αυτό το τεράστιο κενό, ο ΣΥΡΙΖΑ βρήκε όχι μόνο χώρο να αναπνεύσει και να αναπτυχθεί, αλλά χάρις στην χαρισματική προσωπικότητα του Αλέξη Τσίπρα κατόρθωσε να εδραιώσει μία αρκετά στέρεη πολιτική ηγεμονία. Εάν παρατηρήσει κανείς τις μετακινήσεις ψηφοφόρων στις τελευταίες εκλογές, το περίπου 37% του κυβερνώντος κόμματος προέρχεται από παλαιούς ψηφοφόρους της Ν.Δ (περίπου το 5% των ψηφοφόρων του 2012) και την μεγάλη πλειονότητα εκείνων του ΠΑΣΟΚ και της ανανεωτικής Αριστεράς.

Ο κ. Σαμαράς μπορεί να ελπίζει σε «αριστερή παρένθεση», είναι, όμως, προφανές πως οι αναλύσεις του αγοραφοβικού επιτελείου του είναι εκτός κοινωνικής πραγματικότητας. Όσο κι αν ελπίζει σε μία σύγκρουση του νέου πρωθυπουργού με την Άνγκελα Μέρκελ είναι αυτονόητο πως η Ιστορία του γύριζε την πλάτη.

Τα δύσκολα αρχίζουν τώρα για τον Αλέξη Τσίπρα. Την πολιτική ηγεμονία την έχει και ουδείς μπορεί να του την αμφισβητήσει.

Μπορεί, ωστόσο, να μεταβάλει αυτή την πολιτική ηγεμονία σε μία ηγεσία εθνικών διαστάσεων; Μπορεί να γίνει εθνικός ηγέτης υπερβαίνοντας τον πεπερασμένο ιστορικά ρόλο του ηγέτη της Αριστεράς; Μπορεί από επικεφαλής ενός αθροίσματος συνιστωσών να εκπροσωπήσει την αναγκαία εθνική συνισταμένη;

Αυτό είναι το μεγάλο ιστορικό ζητούμενο.

Η άλωση του μεσαίου χώρου υπαγορεύει συγκεκριμένες κινήσεις. Τον Αλέξη Τσίπρα δεν τον ψήφισαν 2.000.000 Αριστεροί. Ούτε, όπως νομίζουν ορισμένοι στο περιβάλλον του κ. Σαμαρά, οι εκατοντάδες χιλιάδες παλαιοί ψηφοφόροι της Ν.Δ και οι κεντρώοι του απαξιωμένου ΠΑΣΟΚ τιμώρησαν την προηγούμενη κυβέρνηση (μόνο) για τον ΕΝΦΙΑ και την έμμεση δήμευση της ακίνητης περιουσίας.

Ο νέος πρωθυπουργός εκπροσώπησε την «ελπίδα» και την ανάκτηση της αξιοπρέπειας. Τα πρώτα δείγματα γραφής είναι θετικά.

Όμως και η αξιοπρέπεια και η ελπίδα είναι πολιτικά έννοιες δανεικές. Τις αξιοποιείς, τις διεκδικείς, ποτέ, όμως, δεν τις κατέχεις. Ο κ. Τσίπρας δεν είναι ιδιοκτήτης του 37% που του προσέφερε απλόχερα ο ελληνικός λαός. Είναι ενοικιαστής.

Είναι σαφές πως οφείλει να κινηθεί με εθνικούς όρους. Η επιλογή ενός κεντροδεξιού υποψηφίου για την Προεδρία της Δημοκρατίας είναι μία τέτοια κίνηση. Θα εδραιώσει και την πολιτική του ηγεμονία στον χώρο του Κέντρου, θα εμπεδώσει, όμως, και το αίσθημα της «εθνικής ηγεσίας».

Το ίδιο θα συμβεί εάν ο κ. Τσίπρας κινηθεί εντός του ευρωπαϊκού πλαισίου αλλά με διακριτό ρόλο και αισθητή παρουσία. Η συγκρότηση εθνικής διαπραγματευτικής ομάδας και εθνικού συμβουλίου οικονομικής πολιτικής θα συνδράμουν τα μάλλα προς αυτή την κατεύθυνση.

Η δημοκρατική λειτουργία του Κοινοβουλίου με συχνή και εμφατική παρουσία του πρωθυπουργού θα αποτελέσει ένα ακόμα πεδίο άσκησης αυτής της ζητούμενης εθνικής ηγεμονίας.

Αυτά είναι τα πρώτα βήματα. Και επαναλαμβάνω, τα σχετικά δείγματα γραφής είναι θετικά.

Μένουν τα δύσκολα. Η διαμόρφωση του «οδικού χάρτη» στο διεθνές επίπεδο. Απλά ερωτήματα πρέπει να απαντηθούν.

Για παράδειγμα:

-Ορθώς εστάλη το μήνυμα σχετικά με τις κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας, όχι, όμως, διότι πρέπει να αναζητήσουμε στη Μόσχα προνομιακούς συνομιλητές. Η ελεγχόμενη σύγκρουση αφορά και πρέπει να αφορά το στάτους της χώρας στους ευρωπαϊκούς θεσμούς.

Ο προσανατολισμός της χώρας είναι, όμως, άλλο πράγμα. Κι εκεί είναι σαφές πως οι συμμαχίες πέραν του Ατλαντικού και σε άλλα διεθνή κέντρα δεν μπορούν να υποκατασταθούν από καμία άλλη εύθραυστη και πρόσκαιρη φιλία.

Το παραπάνω συνδέεται και με τη διαπραγμάτευση του χρέους αλλά και με την σταδιακή αλλαγή της πολιτικής της λιτότητας. Όσο κι αν η Μέρκελ εμφανίζεται σχετικά ήπια, οι συγκρούσεις δεν μπορεί να αποκλείονται.

Για όλα αυτά, η συνταγή είναι μία. Εθνικό μέτωπο που θα διατρέχει το μεγαλύτερο δυνατό μέρος του πολιτικού φάσματος και διαρκείς επαφές με τα διεθνή κέντρα. Η δομή της νέας κυβέρνησης δείχνει ότι ο κ. Τσίπρας αναγνωρίζει πως ο ρόλος του είναι εξίσου διεθνής όσο και εθνικός. Ίδωμεν…