Κυπαρισσιακός Κόλπος: Πώς ένα πλεονέκτημα η κυβέρνηση το μετατρέπει σε μειονέκτημα

Το έτος 1937 άρχισε στην Ελλάδα να αναγνωρίζεται η ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος. Πρώτος χώρος που εντάχθηκε σε καθεστώς προστασίας ήταν η Πάρνηθα. Στην αρχή η προσέγγιση ήταν απόλυτη, δηλαδή η ανθρώπινη δραστηριότητα αποκλειόταν εντελώς από την προστατευόμενη φυσική περιοχή. Στην πορεία όμως αναγνωρίστηκε ότι ο άνθρωπος είναι αδιάσπαστο στοιχείο της φύσης και ότι και οι δύο (άνθρωπος και φύση) εργάζονται καλύτερα σε συνεργασία. Αυτές οι νέες αντιλήψεις έλαβαν σάρκα και οστά στην Ευρωπαϊκή Ενωση με τη δημιουργία του Δικτύου «Natura 2000», του εργαλείου εφαρμογής της πολιτικής της ΕΕ για τη φύση και τη βιοποικιλότητα. Επιδίωξη είναι να αποφεύγεται η υποβάθμιση του περιβάλλοντος και η σημαντική όχλησή του, και να εκτιμώνται οι επιπτώσεις σχεδίων και δραστηριοτήτων στις προστατευόμενες περιοχές. Το 1992 η Ευρωπαϊκή Ενωση χρηματοδότησε την μελέτη ένταξης φυσικών περιοχών της Ελλάδας στο πρόγραμμα «Natura 2000», η οποία ολοκληρώθηκε το έτος 2011 με την ένταξη του 16,3% του ελληνικού χερσαίου χώρου. Ετσι η Ελλάδα είναι η 6η χώρα, ανάμεσα στις 28 της ΕΕ, από πλευράς μέσου όρου κάλυψης του εδάφους της. Εχουμε δηλ. το τεράστιο πλεονέκτημα του σπουδαίου και εκτεταμένου φυσικού περιβάλλοντος. Η ένταξη μιας περιοχής στο «Natura 2000» αποτελεί πανευρωπαϊκά πλεονέκτημα, αφού η ορθή διαχείρισή της μπορεί να αποτελέσει ευκαιρία για προώθηση εναλλακτικών μορφών τουρισμού, ενίσχυση της παραγωγής βιολογικών προϊόντων, την ανάπτυξη της οικοτεχνίας, των μικρών βιοτεχνιών και των οικογενειακών ξενοδοχειακών επιχειρήσεων - όλα χρηματοδοτούμενα από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Μελέτες που εκπονήθηκαν σε επίπεδο ΕΕ έδειξαν ότι 1 ευρώ επένδυσης στις προστατευόμενες περιοχές αποδίδει 20 ευρώ! Στην Ιρλανδία (που δεν έχει τόσες προστατευόμενες περιοχές, όσες εμείς) η επένδυση στο «Natura 2000» αποδίδει κάθε έτος όφελος 93 εκατομμυρίων ευρώ!
 Μετά την πρόσφατη μεταρρύθμιση της αγροτικής πολιτικής της ΕΕ, οι ενισχύσεις διαχωρίστηκαν από την παραγωγή, δηλ. έπαψαν να είναι ανάλογες της «ποσότητας» που παράγεται και συνδέθηκαν με την «ποιότητα» των παραγόμενων προϊόντων και τις καλές γεωργικές πρακτικές. Ετσι οι αγροτικές ενισχύσεις έρχονται να προστεθούν στα κονδύλια προστασίας της βιοποικιλότητας του Δικτύου «Natura 2000», ώστε αθροισμένες να αποτελέσουν τον κύριο μοχλό ανάπτυξης των ενταγμένων περιοχών. Πολλοί μύθοι έχουν ανατραπεί σήμερα. Στις περιοχές που εντάσσονται στο «Natura 2000», τα κτήματα δεν χάνουν αξία, αλλά αποκτούν μεγαλύτερη, οι οικονομικές δραστηριότητες αυξάνονται αντί να περιορίζονται, το κυνήγι και το ψάρεμα αναγνωρίζονται ως μορφές αειφόρου ανάπτυξης κι όχι ως αντιπεριβαλλοντικές πρακτικές, ενώ ο τουρισμός αποκτά ποιοτικά χαρακτηριστικά τέτοια που να συμμετέχει στην προστασία της βιοποικιλότητας και δεν καταργείται. Ολα αυτά βέβαια δεν μπορούν να γίνουν πράξη εάν το κράτος εμμένει στο ξεπερασμένο μοντέλο της συγκεντρωτικής «προστασίας του περιβάλλοντος», όπως αυτό που προτείνει για την περιοχή του Κυπαρισσιακού Κόλπου η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, επιστρέφοντας στο... 1937, αποκλείοντας κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα και προκαλώντας (για ακόμη μια φορά) αντιευρωπαική αναταραχή στην τοπική κοινωνία. Η βασική ευρωπαϊκή Οδηγία των Οικοτόπων (1992), προϊόν πενταετούς διαβούλευσης σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, βασίζεται στην «αρχή της αποκεντρωμένης δικαιοδοσίας». Τα κράτη-μέλη ενθαρρύνονται να δημιουργούν σχέδια διαχείρισης σε συνεργασία με τους τοπικούς φορείς κάθε περιοχής, που είναι και οι μόνοι οι οποίοι γνωρίζουν πώς πρέπει να αναπτυχθεί η περιοχή τους (είναι προφανές ότι αλλιώς πρέπει να αναπτυχθεί ο δασικός δρυμός της Πάρνηθας και αλλιώς ο Κυπαρισσιακός Κόλπος...) ποιες δραστηριότητες πρέπει να ενισχυθούν, ποιες περιοχές να αναβαθμιστούν κ.λπ. Το άρθρο 6 δε της Οδηγίας αυτής καθορίζει επακριβώς τη διαδικασία που πρέπει να ακολουθείται, κατά τη διάρκεια δημιουργίας μιας επένδυσης.