Το όμορφο χωριό της Πελοποννήσου μια ιστορία 1.000 ΠΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΕ Προπύργιο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας

 Τα Χρύσαφα αν και ένα μικρό χωριό, “κρύβουν” μεγάλη και σημαντική ιστορία, μια ιστορία 1.000 και χρόνων! Ο οικισμός χτίστηκε στη θέση που βρίσκεται τώρα κατά τον 12ο ή 13ο αιώνα και γνώρισε σημαντική ακμή κατά τον 17ο αιώνα χάρη στην ανάπτυξη του εμπορίου μεταξιού ενώ αργότερα διετέλεσε έδρα επισκοπής.

Μέρος της ιστορίας είναι και η καστροκκλησιά που συναντάει κάποιος στο χωριό.

Η Παναγία η Χρυσαφίτισσα

Η Παναγία η Χρυσαφίτισσα κατασκευάστηκε στα τέλη του 13ου αιώνα, όταν τα Χρύσαφα αποτελούσαν το πλούσιο προπύργιο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.

Τα Χρύσαφα ξεχώριζαν για τον πλούτο τους κατά τη διάρκεια των βυζαντινών χρόνων όπως και κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας. Ωστόσο, οι κάτοικοι των Χρύσαφων συμμετείχαν ενεργά στα Ορλωφικά του 1770 με αποτέλεσμα ο οικισμός να πυρποληθεί από τα οθωμανικά στρατεύματα και η πλειοψηφία του πληθυσμού να καταφύγει στην Ύδρα όπου ασχολήθηκαν με το εμπόριο και έλαβαν μέρος στην Επανάσταση του 1821. Η απόδειξη του πλούτου και της ισχύος του χωριού φαίνεται και από τις υπάρχουσες ακόμη αξιόλογες βυζαντινές εκκλησίες μεταξύ τωνκαι η Παναγία η Χρυσαφίτισσα,η εντυπωσιακή καστροκκλησιά.

Οι αγιογραφίες της εκκλησίας μαρτυρούνται από τη σωζόμενη επιγραφή των χορηγών: Μιχαήλ Σεβαστός – σύνευνος Ζωής (εικονίζονται στο νάρθηκα), 1290. Σε δεύτερο στρώμα υπάρχουν τοιχογραφίες οι οποίες καλύπτουν ορισμένα σημεία των εσωτερικών επιφανειών και ανήκουν στον 17ο αιώνα. Ο ναός ήταν μοναστηριακός, όπως συμπεραίνεται από τα υπολείμματα θεμελίων γύρω από το ναό.

Από την ιστορία του χωριού δεν λείπουν και οι μεγάλες προσωπικότητες καθώς από τα Χρύσαφα κατάγονταν ο αγωνιστής της Ελληνικής Επανάστασης, Θεοδόσιος Αποστόλης (1794), που πολέμησε ως επικεφαλής συγγενών του υπό τους Παναγιώτη Γιατράκο και Πέτρο Βαρβιτσιώτη, και ο διαπρεπής κληρικός και Φιλικός, Ιγνάτιος Ουγγαροβλαχίας. Οι περισσότερες από τις οικογένειες που είχαν εγκαταλείψει τα Χρύσαφα επέστρεψαν στην περιοχή το 1830.

Τα Χρύσαφα διετέλεσαν μέχρι το 1896 έδρα του δήμου Θεραπνών ενώ από το 1879 μέχρι το 1896 λειτούργησε στον οικισμό μονοτάξιο σχολείο. Μέχρι τη δεκαετία του 1940 τα Χρύσαφα αποτελούσαν μεγάλο κτηνοτροφικό κέντρο ενώ στα μεταπολεμικά χρόνια οι κάτοικοί ασχολούνται κυρίως με την παραγωγή λαδιού και μελιού. Μεταπολεμικά ο πληθυσμός τους μειώθηκε σημαντικά, γεγονός που οφείλεται κυρίως στην υπερπόντια μετανάστευση (ΗΠΑ, Αυστραλία, Καναδάς).

 

[πηγή]