«Μπόνους» στον αγροτικό τομέα για την αντιμετώπιση της κρίσης

Αναγνωρίζοντας την διαχρονική σημασία του αγροτικού τομέα, λόγω της συγκυρίας της κρίσης, το κείμενο της συμφωνίας για το νέο ΕΣΠΑ 2014 – 2020 επισημαίνει πως είναι αυτός που μπορεί να αξιοποιήσει εν δυνάμει συγκριτικά και ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα για να τροφοδοτήσει την ανάκαμψη και την ανάπτυξη. Όπως τονίζεται, για την

αντιμετώπιση των προκλήσεων απαιτείται προσέγγιση χωρικά διαφοροποιημένη, συμπληρωματική προς τις παρεμβάσεις του πυλώνα Ι της ΚΑΠ (δηλαδή των άμεσων ενισχύσεων), στοχευμένη σε κατηγορίες προϊόντων και επιχειρήσεων και ολοκληρωμένη, συμπεριλαμβανομένης της συμμετοχής των τοπικών κοινωνιών.

Η αύξηση της προστιθέμενης αξίας, της βιωσιμότητας, της πολύ-λειτουργικότητας και της ανθεκτικότητας των αγροτικών περιοχών αναδεικνύει την ανάγκη για τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης, την προστασία των ευπαθών ομάδων (νέοι, γυναίκες, άτομα με αναπηρίες), την παραγωγή δημοσίων περιβαλλοντικών και πολιτιστικών αγαθών και τη διασύνδεση με τις αστικές περιοχές.

Η ένταση των αναπτυξιακών ανισοτήτων που παρατηρείται μεταξύ αστικών και αγροτικών περιοχών αλλά και η τάση επιστροφής στην ύπαιθρο, κυρίως ανθρώπινου δυναμικού νέας ηλικίας και υψηλής κατάρτισης, που παρατηρείται το τελευταίο διάστημα, λόγω της οικονομικής κρίσης και της αύξησης της ανεργίας, οδήγησαν στα προαναφερθέντα.

Τα χαρακτηριστικά των περιοχών της υπαίθρου

Σύμφωνα με την ταξινόμηση που χρησιμοποιεί ο ΟΟΣΑ και έχει προσαρμόσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην Ελλάδα οι αγροτικές περιοχές καλύπτουν το 82,2% της συνολικής έκτασης της χώρας αλλά κατοικεί σε αυτές το 42,7% του πληθυσμού, οι ενδιάμεσες αγροτικές περιοχές καλύπτουν το 12,1% της έκτασης της χώρας και κατοικεί σε αυτές το 10,6% του πληθυσμού, ενώ οι αστικές περιοχές καλύπτουν το 5,7% της έκτασης της χώρας και κατοικεί σε αυτές το 46,7% του πληθυσμού.

Σημαντικότερο χαρακτηριστικό της ελληνικής υπαίθρου είναι ο πολυκερματισμός και η γεωγραφική πολυμορφία του που ενώ συνιστούν πρόβλημα υπό μια ενιαία, ομοιογενή πολιτική εγγυήσεων/ ενισχύσεων, αποτελούν ταυτόχρονα και ευκαιρία για μια πολιτική ολοκληρωμένης ανάπτυξης.

Οι περιοχές της υπαίθρου, και κυρίως οι νησιωτικές, ορεινές και μειονεκτικές περιοχές, είναι πιο ευάλωτες στην εγκατάλειψη και γήρανση του πληθυσμού, στον κίνδυνο φτώχειας, στην έλλειψη προσβασιμότητας (μεταφορές, ενέργεια, κοινωνικές υπηρεσίες και υποδομές, ψηφιακό αναλφαβητισμός, έλλειμμα σε καινοτομία & ειδικότερα στην αγροτική επιχειρηματικότητα).

Επιπλέον χαρακτηριστικό αποτελεί η εποχικότητα αλλά και η διαφοροποίηση της εργασίας και των εισοδημάτων.

Οι παράκτιες και θαλάσσιες περιοχές

Σύμφωνα με το νέο ΕΣΠΑ, οι ιδιαίτερες ανάγκες αλλά και δυνατότητες, καθώς και η εξειδικευμένη αντιμετώπιση της ανάπτυξης των θαλάσσιων περιοχών έχει ιδιαίτερη σημασία για μια χώρα σαν την Ελλάδα, με τη μεγαλύτερη ακτογραμμή στην ΕΕ, με μεγάλο αριθμό νησιών, με μεγάλο μέρος του πληθυσμού της να κατοικεί σε νησιά και παράκτιες περιοχές, αλλά και με τεράστια παράδοση στα ναυτικά επαγγέλματα και δραστηριότητες.

Η δυναμική και οι ευκαιρίες που απορρέουν από τις θαλάσσιες δραστηριότητες για τη συνολική οικονομία της Ελλάδας, έχει προφανή στρατηγική σημασία. Ειδικότερα, ο θαλάσσιος και παράκτιος τουρισμός, η αλιεία και η υδατοκαλλιέργεια, η αιολική ενέργεια, αποτελούν ήδη τομείς που συνεισφέρουν σημαντικά στην απασχόληση και την οικονομία της χώρας.

Παράλληλα, περαιτέρω δυνατότητες/ευκαιρίες, εντοπίζονται στην περαιτέρω ανάπτυξη της γαλάζιας ενέργειας (ενέργεια κυμάτων, θαλάσσιο θερμικό δυναμικό κλπ.), στην προστασία των θαλάσσιων οικοσυστημάτων με την ανάπτυξη και εφαρμογή στρατηγικών θαλάσσιων λεκανών, στην εδραίωση των υδατοκαλλιεργειών με πιστοποιημένα προϊόντα ποιότητας, στην επέκταση των υδατοκαλλιεργειών σε νέα είδη, στην αύξηση της προστιθέμενης αξίας των παραγόμενων προϊόντων, στην ανάπτυξη καταφυγίων ψαριών και στην εγκατάσταση τεχνητών υφάλων, ώστε να αποκατασταθεί ο πληθυσμός των ψαριών και ταυτόχρονη αξιοποίηση των περιοχών αυτών για καταδυτικό τουρισμό, στην ανάδειξη του ναυτικού πολιτισμού και του φυσικού πλούτου της θάλασσας, στην ανάπτυξη του ιστιοπλοϊκού τουρισμού και αθλητισμού, του τουρισμού με κρουαζιερόπλοια, με αποφασιστική συμβολή στη διαφοροποίηση και στον εμπλουτισμό του τουριστικού προϊόντος, στην αξιοποίηση των θαλάσσιων ορυκτών πόρων και στην ανάπτυξη της γαλάζιας βιοτεχνολογίας (π.χ. παραγωγή φαρμάκων).