Η ΙΣΤΟΡΙΑ για “το γάμο του Κουτρούλη” που γιορτάζεται Καθαρή Δευτέρα στη Μεθώνη

 

Η ημέρα της Καθαράς Δευτέρας γιορτάζεται έντονα σε όλη την Ελλάδα, με διάφορα έθιμα. Στην Μεθώνη Μεσσηνίας γίνεται του “Κουτρούλη ο γάμος”, αναπαράσταση ενός πραγματικού γάμου του 14ου αιώνα. Η  έκφραση «έγινε του Κουτρούλη ο γάμος» χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα και υποδηλώνει θορυβώδη συνάθροιση ή μεγάλη ακαταστασία.  Ποιος ήταν όμως ο Κουτρούλης;

Ο Κουτρούλης ήταν υπαρκτό πρόσωπο και μάλιστα ιππότης, δηλαδή καβαλλάριος, που ζούσε στη Μεθώνη κατά τη διάρκεια του 14ου αιώνα. Κάποτε,  αγάπησε μια παντρεμένη γυναίκα, η οποία του ανταπέδωσε τον έρωτά της, εγκαταλείποντας τον νόμιμο σύζυγό της και μετακόμισε σε αυτό του Κουτρούλη. Για αυτήν της την πράξη η Εκκλησία την αφόρισε και ο Κουτρούλης, επί 17 ολόκληρα χρόνια, παρά τις προσπάθειές του να πάρει από την εκκλησία την άδεια να την παντρευτεί, δεν τα κατάφερε.

Το 1354, ο Πατριάρχης Αντώνιος Δ’, του έδωσε την άδεια και αμέσως ο Κουτρούλης πήρε την κοπέλα, πήγαν στην εκκλησία, παντρεύτηκαν και ακολούθησε ένα μεγάλο γαμήλιο γλέντι. Όταν επιτέλους έγινε ο γάμος, όπως ήταν φυσικό, θεωρήθηκε το μέγα ζήτημα της ημέρας. Στα στόματα των γυναικών και των περιέργων θα περιφερόταν αναμφίβολα η φράση «’Έγινε του Κουτρούλη ο γάμος», όπου όλη η σπουδαιότητα έπεφτε στο ρήμα «έγινε».

Ο Μπάμπης Κουτρούλης από τα Χανιά αναφέρει άλλες δύο εκδοχές που συμπληρώνουν την ιστορία. 

Η θεατρική εκδοχή

Ο γάμος του Κουτρούλη περιλαμβάνεται στο σατιρικό θεατρικό έργο του Αλέξανδρου Ρίζου-Ραγκαβή (1845) που διαδραματίζεται στη Σύρο το 1845:

Ο ράφτης Μανώλης Κουτρούλης ερωτεύεται την Ανθούσα, κόρη μεσοαστικής οικογένειας, που, με την σειρά της, είναι ερωτευμένη με το Λεωνίδα, το νεαρό αστυνόμο της περιοχής. Για να αποφύγει τον επίδοξο γαμπρό χωρίς να εναντιωθεί στη θέληση της μητέρας της, βάζει ως όρο για το γάμο να γίνει ο Κουτρούλης υπουργός. Ο Κουτρούλης αρχίζει την προεκλογική εκστρατεία, έχει οπαδούς και, τελικά, φημολογείται ότι έγινε υπουργός. Έτσι, η φιλόδοξη Ανθούσα τον παντρεύεται, μέχρι που αποδεικνύεται ότι ήταν ψέμα η υπουργοποίησή του. Στα επεισόδια διαπλέκονται η σάτιρα, η φάρσα αλλά και το τραγικό στοιχείο.

Η λαογραφική εκδοχή

Στα πολύ παλιά τα χρόνια, κατά τη διαπόμπευση κουρεύανε τον «αμαρτήσαντα», τον έκαναν δηλαδή «κουτρούλη» (από την κούτρα, που θα πει κεφάλι) και ύστερα άρχιζε η περιφορά του στους δρόμους και τις πλατείες της βασιλεύουσας των πόλεων, την Κωνσταντινούπολη.

Όπου περνούσε γινόταν πραγματικό πανδαιμόνιο. Του πετούσαν σάπια φρούτα, του κρεμούσαν στον λαιμό κουδούνια, ενώ χτυπούσαν και τις καμπάνες για να τον… υποδεχθούν. Η περιφορά του αυτή λεγόταν συγύρισμα, ενώ από τη λέξη αυτή βγήκε και η φράση «Θα σε συγυρίσω».

Μάλιστα, υπήρχε ακόμη και η συνήθεια να χορεύουν γύρω από τον «αμαρτήσαντα» κρατώντας μαντίλια, δημιουργώντας μια ατμόσφαιρα ανάλογη με εκείνη του πανηγυριού ή του γάμου. Έτσι λοιπόν – όπως γράφει χαρακτηριστικά ο συγγραφέας και δημοσιογράφος Τάκης Νατσούλης στο βιβλίο του «Λέξεις και Φράσεις Παροιμιώδεις» (Εκδόσεις Σμυρνιωτάκης) – όταν πρόκειται για μεγάλη φασαρία, λέμε συνήθως «του κουτρούλη το πανηγύρι» ή «του κουτρούλη ο γάμος».

Με πληροφορίες από koutroulis