Το άγνωστο Ελληνικό Ολοκαύτωμα

Η Γενοκτονία των Ποντίων ( 1916 – 1923 ) με 353.000 νεκρούς αποτελεί τη δεύτερη μεγάλη Γενοκτονία του αιώνα μας
Της ΜΑΡΙΑΣ ΕΥΑΓ.ΝΙΚΗΤΟΠΟΥΛΟΥ  (ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΕΑ) 

353.000 ΨΥΧΕΣ που δεν πρέπει να τις ξεχάσουμε ποτέ!

Ένα εκλεκτό τμήμα του Ελληνισμού ζούσε στα βόρεια της Μικράς Ασίας, στην περιοχή του Πόντου, μετά τη διάλυση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.

Η άλωση της Τραπεζούντας το 1461 από τους Οθωμανές δεν τους αλλοίωσε το φρόνημα και την Ελληνική τους Συνείδηση, παρότι ζούσαν αποκομμένοι από τον εθνικό κορμό.

Μπορεί να αποτελούσαν μειονότητα - το 40% του πληθυσμού, αλλά γρήγορα κυριάρχησαν στην οικονομική ζωή της περιοχής, ζώντας κυρίως στα αστικά κέντρα. Η οικονομική τους ανάκαμψη συνδυάστηκε με τη δημογραφική και την πνευματική τους άνοδο.

Το 1865 οι Έλληνες του Πόντου ανέρχονταν σε 265.000 ψυχές, το 1880 σε 330.000 και στις αρχές του 20ου αιώνα άγγιζαν τις 700.000.

Το 1860 υπήρχαν 100 σχολεία στον Πόντο, ενώ το 1919 υπολογίζονται σε 1401, ανάμεσά τους και το περίφημο Φροντιστήριο της Τραπεζούντας.

Εκτός από σχολεία διέθεταν τυπογραφεία, περιοδικά, εφημερίδες, λέσχες και θέατρα, που τόνιζαν το υψηλό τους πνευματικό επίπεδο.

Το 1908 ήταν μια χρονιά - ορόσημο για τους λαούς της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Τη χρονιά αυτή εκδηλώθηκε και επικράτησε το κίνημα των Νεότουρκων, που έθεσε στον περιθώριο τον Σουλτάνο. Πολλές ήταν οι ελπίδες που επενδύθηκαν στους νεαρούς στρατιωτικούς για μεταρρυθμίσεις στο εσωτερικό της θνήσκουσας Αυτοκρατορίας.

Σύντομα, όμως, οι ελπίδες τους διαψεύστηκαν. Οι Νεότουρκοι έδειξαν το σκληρό εθνικιστικό τους πρόσωπο, εκπονώντας ένα σχέδιο διωγμού των χριστιανικών πληθυσμών και εκτουρκισμού της περιοχής, επωφελούμενοι της εμπλοκής των ευρωπαϊκών κρατών στο Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Το ελληνικό κράτος, απασχολημένο με το «Κρητικό Ζήτημα», δεν είχε τη διάθεση να ανοίξει ένα ακόμη μέτωπο με την Τουρκία.

Οι Τούρκοι με πρόσχημα την «ασφάλεια του κράτους» εκτοπίζουν ένα μεγάλο μέρος του ελληνικού πληθυσμού στην αφιλόξενη μικρασιατική ενδοχώρα, μέσω των λεγόμενων «ταγμάτων εργασίας» («Αμελέ Ταμπουρού»). Στα «Τάγματα Εργασίας» αναγκάζονταν να υπηρετούν οι άνδρες που δεν κατατάσσονταν στο στρατό. Δούλευαν σε λατομεία, ορυχεία και στη διάνοιξη δρόμων, κάτω από εξοντωτικές συνθήκες.

Οι περισσότεροι πέθαιναν από πείνα, κακουχίες και αρρώστιες. Αντιδρώντας στην καταπίεση των Τούρκων, τις δολοφονίες, τις εξορίες και τις πυρπολήσεις των χωριών τους, οι Ελληνοπόντιοι, όπως και οι Αρμένιοι, ανέβηκαν αντάρτες στα βουνά για να περισώσουν ό,τι ήταν δυνατόν. Μετά τη Γενοκτονία των Αρμενίων το 1916, οι τούρκοι εθνικιστές υπό τον Μουσταφά Κεμάλ είχαν πλέον όλο το πεδίο ανοιχτό μπροστά τους για να εξολοθρεύσουν τους Ελληνοπόντιους. Ό,τι δεν κατάφερε ο Σουλτάνος σε 5 αιώνες το πέτυχε ο Κεμάλ σε 5 χρόνια!

Το 1919 οι Έλληνες μαζί με τους Αρμένιους και την πρόσκαιρη υποστήριξη της κυβέρνησης Βενιζέλου προσπάθησαν να δημιουργήσουν ένα αυτόνομο ελληνοαρμενικό κράτος. Το σχέδιο αυτό ματαιώθηκε από τους Τούρκους, οι οποίοι εκμεταλλεύθηκαν το γεγονός για να προχωρήσουν στην «τελική λύση».

Στις 19 Μαΐου 1919 ο Μουσταφά Κεμάλ αποβιβάζεται στη Σαμψούντα για να ξεκινήσει τη δεύτερη και πιο άγρια φάση της Ποντιακής Γενοκτονίας, υπό την καθοδήγηση των γερμανών και σοβιετικών συμβούλων του.

Μέχρι τη Μικρασιατική Καταστροφή το 1922 οι Ελληνοπόντιοι που έχασαν τη ζωή τους ξεπέρασαν τους 200.000, ενώ κάποιοι ιστορικοί ανεβάζουν τον αριθμό τους στις 353.000. Όσοι γλίτωσαν από το τουρκικό σπαθί κατέφυγαν ως πρόσφυγες στη Νότια Ρωσία, ενώ γύρω στις 400.000 ήλθαν στην Ελλάδα. Με τις γνώσεις και το έργο τους συνεισέφεραν τα μέγιστα στην ανόρθωση του καθημαγμένου εκείνη την εποχή ελληνικού κράτους και άλλαξαν τις πληθυσμιακές ισορροπίες στη Βόρειο Ελλάδα.

Με αρκετή, ομολογουμένως, καθυστέρηση, η Βουλή των Ελλήνων ψήφισε ομόφωνα στις 24 Φεβρουαρίου 1994 την ανακήρυξη της 19ης Μαΐου ως Ημέρα Μνήμης για τη Γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού.

ΜΙΑ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ

– ΚΟΙΝΗ ΜΝΗΜΗ

Κάθε χρόνο στις 19 Μαΐου  ο Ελληνισμός τιμά την μνήμη των Ελλήνων του Πόντου, θύματα της γενοκτονικής πολιτικής των Νεότουρκων (σ.σ. Στην Καλαμάτα οι εκδηλώσεις έγιναν χθες). Η εξόντωση των Ελλήνων του Πόντου αποτέλεσε μέρος  ευρύτερου σχεδίου εναντίον των Ελλήνων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας  και συνολικότερα εναντίον των γηγενών χριστιανικών εθνών της Μικράς Ασίας. Σφαγές, πορείες θανάτου στην έρημο, Τάγματα Εργασίας, μαζικοί βιασμοί, εξισλαμισμοί, καταστροφές χιλιάδων εκκλησιών, κάποια από τα εργαλεία της τουρκικής γενοκτονικής πολιτικής.

Έλληνες, Αρμένιοι και Ασσυρίοι, αρχαία, γηγενή έθνη της Μικρασιατικής  Γης με τεράστια πολιτιστική παράδοση μαρτύρησαν από τον ίδιο διώκτη.

Το τουρκικό κράτος  αρνείται την ιστορική πραγματικότητα. Μη συνειδητοποίηση του εγκλήματος και  μη καταδίκη της γενοκτονικής πολιτικής αποτελούν  νομιμοποίηση της νοοτροπίας και των μηχανισμών οι οποίοι οδήγησαν στις γενοκτονίες των αυτοχθόνων  εθνών της Μικράς Ασίας. Συνέπεια της αμετανόητης γενοκτονικής νοοτροπίας του τουρκικού κράτους ήταν ο Φόρος Περιουσίας του 1942, τα Σεπτεμβριανά του 1955, οι απελάσεις του 1964, η εθνοκάθαρση σε  Ίμβρο και Τένεδο.

Η μελέτη της γενοκτονικής πολιτικής των Τούρκων οφείλει να περιλαμβάνει και τα τρία έθνη καθώς και μικρότερες εθνικές και θρησκευτικές ομάδες που υπέφεραν, έτσι ώστε να καταδειχθεί το γεωγραφικό εύρος, ο επιτελικός σχεδιασμός και ο ενιαίος χαρακτήρας του εγκλήματος εις βάρος των μη τουρκικών,  μη μουσουλμανικών πληθυσμών στην οθωμανική επικράτεια.

Ήδη η Διεθνής Ένωση Ακαδημαϊκών για τη Μελέτη των Γενοκτονιών, το Δεκέμβριο του 2007, αποφάνθηκε ότι μεταξύ 1914 και 1923 διεπράχθη Γενοκτονία εις βάρος των Αρμενίων, των Ασσυρίων και των Ελλήνων του Πόντου και της Ανατολίας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η Πολιτειακή Βουλή της Νοτίου Αυστραλίας αναγνώρισε τον Απρίλιο του 2009 τη Γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού, ενώ το σουηδικό κοινοβούλιο τον Μάρτιο του 2010, αναγνώρισε τη Γενοκτονία του 1915 εναντίον Αρμενίων, Ασσυρίων και Ελλήνων του Πόντου. Αυτές οι διαφοροποιήσεις ως προς τον χρόνο και τον τόπο των μαρτυρίων του Ελληνισμού  καταδεικνύουν την ανάγκη ολοκληρωμένης προσέγγισης στην ιστορική έρευνα, ώστε να φανεί ο ενιαίος χαρακτήρας της Γενοκτονίας εις  βάρος των Ελλήνων της Θράκης, του Πόντου και της ευρύτερης Μικράς Ασίας. Τα σημαντικά έργα των Π. Ενεπεκίδη, Κ. Φωτιάδη και Κ. Βακαλόπουλου πρέπει να συνοδευτούν από έρευνες για όλες τις περιοχές της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας όπου υπήρχαν Έλληνες.

Το ελλαδικό κράτος, δυστυχώς, δεν έχει αντιληφθεί την ανάγκη παρουσίασης της μιας και ενιαίας Γενοκτονίας εις  βάρος των Ελλήνων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Αφού επί δεκαετίες αδιαφόρησε, λόγω φοβικών συνδρόμων απέναντι στην Τουρκία, τελικά πολιτεύθηκε με έναν διχαστικό τρόπο.  Με δύο διαφορετικά νομοθετήματα, το 1994 και το 1998, αναγνώρισε την 19 Μαΐου ως ημέρα μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου (χωρίς να αναφέρεται ο θύτης), ενώ η 14η Σεπτεμβρίου ορίστηκε  ως ημέρα εθνικής μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων της Μικράς Ασίας από το τουρκικό κράτος (φράση η οποία αφαιρέθηκε από το Προεδρικό Διάταγμα που ακολούθησε).

Ψηφοθηρία ακόμα και με την μνήμη των προγόνων μας. Μια ημερομηνία εδώ,  μια ημερομηνία εκεί… Παράλληλα, ο Θρακικός Ελληνισμός μνημονεύει τα θύματα της Γενοκτονίας  κάθε χρόνο στις 6 Απριλίου. Αυτή η τριχοτόμηση, με αποκλειστική ευθύνη του κράτους, της προάσπισης της ιστορικής μνήμης αποσυνδέει τεχνητά τη μια περιοχή από την άλλη ωσάν να ήταν ξεχωριστά, διαφορετικά γεγονότα, με καμιά σύνδεση μεταξύ τους.

Η αναγνώριση του ενιαίου χαρακτήρα της Γενοκτονίας του Ελληνισμού της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και ο καθορισμός μιας μοναδικής, κοινής ημερομηνίας μνήμης αποτελούν λύτρωση και εξιλέωση για το ελλαδικό κράτος. Το ελλαδικό κράτος το οποίο δεν προστάτεψε τους προγόνους μας, δεν διεκδίκησε τις περιουσίες των προσφύγων στη γενέθλια γη, απέφυγε για δεκαετίες να μιλά για τα δεινά τους, απέτυχε να διαχειριστεί υπεύθυνα, προς όφελος του προσφυγικού Ελληνισμού, την ανταλλάξιμη περιουσία, ανεχόμενο πλείστες  καταπατήσεις.

Αποτελεί πράξη στοιχειώδους εθνικού αυτοσεβασμού να αρθούν στενές τοπικιστικές προσεγγίσεις και να μνημονευθεί ολόκληρος ο Ελληνισμός της Θράκης, του Πόντου και της ευρύτερης Μικράς Ασίας. Τεχνητοί διαχωρισμοί ωφελούν μόνο το τουρκικό κράτος, το οποίο θέλει να περιορίσει γεωγραφικά και χρονικά τη Γενοκτονία για να μετριάσει τεχνητά την έκταση του εγκλήματος. Οι δολοφόνοι των προγόνων μας δεν διέκριναν μεταξύ Θρακών, Ποντίων, Ιώνων και Καππαδοκών.   Είναι  άδικο να το κάνουμε εμείς…

….. Η ζωή είναι το υπέρτατο αγαθό. Το πιο στυγερό έγκλημα που μπορεί να πραγματοποιηθεί ήταν και είναι η αφαίρεση της ανθρώπινης ζωής. Και όταν αυτή η πράξη γίνεται σε μαζική κλίμακα βάσει επιτελικού σχεδίου, με στόχο την εξολόθρευση ολόκληρων λαών και πολιτισμών, τότε το έγκλημα αυτό φτάνει στην κορύφωση του…..

Η Τουρκία οφείλει να κοιτάξει κατάματα την ιστορία και να αναγνωρίσει τα εγκλήματα του παρελθόντος.

Ο Αγώνας της προάσπισης της Ιστορικής Μνήμης είναι ένας όμορφος αγώνας. Αγώνες σαν και αυτόν καταξιώνουν την ανθρώπινη υπόσταση στο σύντομο πέρασμα μας από τη Ζωή.